وقایع کربلا در شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهاراز دیگر شیعیان که در این قرن، روایات مربوط به مقتل امام حسین (علیه‌السّلام) را نقل کردهاند، قاضی نعمان بن محمد تمیمی مغربی است. وی در کتاب خود با عنوان شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار بیش از ۵۰ روایت درباره شهادت امام حسین (علیه‌السّلام) و گزارش حادثه عاشورا و وقایع پس از آن نقل کرده است. [۱]
تمیمی مغربی، قاضی نعمان، شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار، ج۳، ص۱۳۴ ۲۰۰، تحقیق سید محمد حسینی جلالی، ش۱۰۷۴ ۱۱۲۸.
۱ - پیشینه مؤلفمؤلف، دارای پیشینه غیر شیعی و از پیروان مذهب مالکی (و به قولی حنفی) بوده و سپس به تشیع گراییده است؛ ولی در اینکه وی شیعه امامی بوده یا اسماعیلی، میان شرح حال نویسان، اتفاق نظر نیست. بسیاری از عالمان شیعی و برخی از شرح حال نویسان غیر شیعی، او را شیعه امامی دانسته‌اند، که برای تقیه از دولت فاطمی، این امر را در نوشته‌هایش بروز نمی‌داده و به همین دلیل از امامان پس از امام صادق (علیه‌السّلام) با کنیه‌های مشترک یاد کرده است. [۵]
جوان آراسته، امیر، قاضی نعمان و مذهب او، ص۵۸، هفت آسمان، سال سوم، ۱۳۸۰ش، ش ۹-۱۰.
اما باید توجه داشت که او در نوشته‌هایش ضمن شرح اخبار، تصریح کرده که اسماعیلی است و حتی گاهی ردیه‌هایی بر امامیه نوشته است.۲ - سبک نگارش کتاب مذکوروی ابتدا روایاتی را نقل کرده که مربوط به اصل شهادت امام حسین (علیه‌السّلام) و اخبار پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) که از این امر است. سپس به بیان سیر حرکت حضرت از مدینه تا کربلا، شهادت مسلم در کوفه، مواجهه و شهادت حضرت و وقایع پس از آن، همچون اسارت اهل بیت (علیه‌السّلام) و مجلس ابن زیاد و یزید پرداخته است. او درباره اینکه آیا علی اکبر، امام سجاد (علیه‌السّلام) بوده یا خیر، دو قول، نقل کرده و نیز در اینکه تعداد اصحاب امام (علیه‌السّلام)، ۷۲ نفر بوده یا کمتر، دو احتمال مطرح کرده است. بنا به نقل وی، قاتل امام (علیه‌السّلام)، سنان بن انس نخعی، و قاطع راس حضرت، خولی بوده است. معرفی اسامی شهدای اهل بیت امام، از بخش‌های دیگر گزارش‌های او در مقتل است. نقلیات وی معمولا مسند است؛ اما به این صورت که بخشی از سند را نقل، و بقیه را به استناد راوی وا می‌گذارد. ۳ - پانویس
۴ - منبعپیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهداء، ج۱، ص۸۰_۸۱. رده‌های این صفحه : امام حسین در کتب تاریخی | تاریخ زندگانی امام حسین | تاریخ نگاری | مقتل پیشوایی | مقتل جامع سیدالشهداء | نهضت عاشورا
|